ÑUQAMANTA - acerca de nosotros

Latinoamérica en Quechua - Calle 13

Después de ser publicado la versión I en wayki
aquí la versión II de Latinoamérica en Quechua, con algunas correcciones, añadiduras y ortografía normalizada.


Español
Quechua
Soy,
Soy lo que dejaron,
soy toda la sobra de lo que se robaron.
Un pueblo escondido en la cima,
mi piel es de cuero por eso aguanta cualquier clima.
kani,
saqisqankum kani,
llapa suwasqankumanta puchunmi kani.
Antikunapi pakasqa llaqta,
qaraypas uywaq qaran hinam, chayrayku ima quñitapas chiritapas llampuyachin.
Soy una fábrica de humo,
mano de obra campesina para tu consumo
Frente de frio en el medio del verano,
el amor en los tiempos del cólera, mi hermano.
Qusñintin fabricalla kani qanpaqqa,
raqranaykipaq chakramanta maki llamk'aq,
Ruphay chawpipi chiri thaniq,
unquy pachapi waylluq kani, wayqiy panay, turay ñañay.
El sol que nace y el día que muere,
con los mejores atardeceres.
Soy el desarrollo en carne viva,
un discurso político sin saliva.
Inti paqariq p'unchaw wañuy,
sumaq llimphiyuq sukhayay.
Aycha kicharisqa ñawpaqman puriq kani,
politicupa ch'aki rimaynin.
Las caras más bonitas que he conocido,
soy la fotografía de un desaparecido.
la sangre dentro de tus venas,
soy un pedazo de tierra que vale la pena.
Uyachakuna ancha munaycha riqsisqay,
runa chinkasqap wankinmi kani.
sirk'aykipi yawar puriq,
may munasqa pisi allpa.
Una canasta con frijoles,
soy Maradona contra Inglaterra anotándote dos goles.
Soy lo que sostiene mi bandera,
la espina dorsal del planeta es mi cordillera.
Purutuyuq isankam kani,
Inglaterraman iskay goleswan atipaq Maradonam kani.
Unaychaypa tunin kani,
antikunaypas t'iqsimuyupa wasa tullunmi.
Soy lo que me enseño mi padre,
el que no quiere a su patria no quiere a su madre.
Soy América Latina,
un pueblo sin piernas pero que camina.
Taytaypa yachachisqanmi kani,
llaqtanta mana waylluqqa maman mana waylluqmi.
Uray Abyayala kani,
mana chakiyuq llaqta ichaqa llaqta puriqmi kani.


no puedes comprar al viento.
no puedes comprar al sol.
no puedes comprar la lluvia.
no puedes comprar el calor.
no puedes comprar las nubes.
no puedes comprar los colores.
no puedes comprar mi alegría.
no puedes comprar mis dolores.
(Bis)
Qamqa manam wayrataqa rantiwaqchu.
Qamqa manam intitaqa rantiwaqchu.
Qamqa manam parataqa rantiwaqchu.
Qamqa manam quñitaqa rantiwaqchu.
Qamqa manam phuyukunataq rantiwaqchu.
Qamqa manam llimphikunataqa rantiwaqchu.
Qamqa manam llimphikunataqa rantiwaqchu.
Qamqa manam kusikuyniytaqa rantiwaqchu.
Qamqa manam llakiyniytaqa rantiwaqchu.
(Kuti)
Tengo los lagos, tengo los ríos.
Tengo mis dientes pa` cuando me sonrío.
La nieve que maquilla mis montañas.
Tengo el sol que me seca y la lluvia que me baña.
Quchakunayuq kani, mayukunayuq kani.
Kiruykunapas kanraqmi asikunaypaq.
Antikunaypaq llimpiq rit'iypas kachkankaqmi.
Intiyuq kani, ch'akiwananpaq, parayuq kani, armakunaypaq.
Un desierto embriagado con peyote
un trago de pulque para cantar con los coyotes,
todo lo que necesito.
Tengo a mis pulmones respirando azul clarito.
Aqu aqu peyutewan machasqata
huk q'ulti pulquellatawan munani coyotekunawan takinaypaq.
Surq'anniypas ch'uya anqhas samaytam samarichkan.
La altura que sofoca.
Soy las muelas de mi boca mascando coca.
El otoño con sus hojas desmalladas.
Los versos escritos bajo la noche estrellada
Hiq'ipaq antikunam kani.
Simiypa, waqu kuka akulliqmi kani.
Ch'akiriy pachapa qhispisqa raphinkunam kani.
Killayuq tutakunapi qillqasqa harawim kani.
Una viña repleta de uvas.
Un cañaveral bajo el sol en Cuba.
Soy el mar Caribe que vigila las casitas,
Haciendo rituales de agua bendita.
Uvas chakra hunt'a uvasniyuq kani
Cubapi intipa qhawarisqan wiru wirum kani
Caribepa lamarquchan wasichakuna waqaychaq,
saminchasqa yakuwan saminchaq kani.


El viento que peina mi cabello.
Soy todos los santos que cuelgan de mi cuello.
El jugo de mi lucha no es artificial,
Porque el abono de mi tierra es natural.
Wayra, chukchay ñaqchaqmi kani.
Kunkaypi llapa santukuna warkurayasqanmi kani.
Hatarisqaypa yawarqa, kikin puka yawarmi,
allpaypa mikuyninpas kikin pachamanta hamun.


no puedes comprar al viento.
no puedes comprar al sol.
no puedes comprar la lluvia.
no puedes comprar el calor.
no puedes comprar las nubes.
no puedes comprar los colores.
no puedes comprar mi alegría.
no puedes comprar mis dolores.
Qamqa manam wayrataqa rantiwaqchu.
Qamqa manam intitaqa rantiwaqchu.
Qamqa manam parataqa rantiwaqchu.
Qamqa manam quñitaqa rantiwaqchu.
Qamqa manam phuyukunataq rantiwaqchu.
Qamqa manam llimphikunataqa rantiwaqchu.
Qamqa manam llimphikunataqa rantiwaqchu.
Qamqa manam kusikuyniytaqa rantiwaqchu.
Qamqa manam llakiyniytaqa rantiwaqchu.
Vocênão pode comprar o vento
Vocênão pode comprar o sol
Vocênão pode comprar chuva
Vocênão pode comprar o calor
Vocênão pode comprar as nuvens
Vocênão pode comprar as cores
Vocênão pode comprar minhafelicidade
Vocênão pode comprar minha tristeza.
Qamqa manam wayrataqa rantiwaqchu.
Qamqa manam intitaqa rantiwaqchu.
Qamqa manam parataqa rantiwaqchu.
Qamqa manam quñitaqa rantiwaqchu.
Qamqa manam phuyukunataq rantiwaqchu.
Qamqa manam llimphikunataqa rantiwaqchu.
Qamqa manam llimphikunataqa rantiwaqchu.
Qamqa manam kusikuyniytaqa rantiwaqchu.
Qamqa manam llakiyniytaqa rantiwaqchu.
No puedes comprar el sol.
No puedes comprar la lluvia.
(Vamos caminando, vamos caminando.
Vamos dibujando el camino)
No puedes comprar mi vida.
(Vamos caminando)
LA TIERRA NO SE VENDE.
Intitaqa manam rantiwaqchu.
Parataqa manam rantiwaqchu.
(Purichkanchikña, purichkanchikña.
ñanta qillqachkanchik)
kawsaytaqa manam rantiwaqchu.
(Purichkanchikña)
ALLPAQA MANAM QHATUKUNCHU
Trabajo en bruto pero con orgullo,
Aquí se comparte, lo mío es tuyo.
Este pueblo no se ahoga con marullos,
Y si se derrumba yo lo reconstruyo.
Maki llamk'ayta ruwani ari, ichaqa
Kaypiqa haywarinakuykum, ñuqapa kaqqa qampaqpunim.
Kay llaqtaqa mana hiq'ipachikunchu ima aytiywanpas,
Imawan urmayuptinpas ñuqapunim hatarichisaq
Tampoco pestañeo cuando te miro,
Para que te acuerdes de mi apellido.
La operación cóndor invadiendo mi nido,
¡Perdono pero nunca olvido!
Oye!!
Qamta qhawarispaqa manañam ñawiy chillmipayanchu,
Ayllu sutiyta yuyarinaykipaq.
Chay operación cóndor nisqaykiwan qhisaymanpas haykurparinki,
¡Pampachani ichaqa mana hayk'aqpas qunqanichu!
Yaw!!
(Vamos caminando)
Aquí se respira lucha.
(Vamos caminando)
Yo canto porque se escucha.
(Purichkanchikña)
Hatariy llallipanakuyman muskhiyuchkan.
(Purichkanchikña)
Ñuqaqa uyarikuqtinraykum takini.
(Vamos dibujando el camino)
Aquí estamos de pie
¡Que viva La América!
(Ñanta qillqachkanchikña)
Kaypim hatarichkanchik
Kawsachun Abyayala!
No puedes comprar mi vida. Manam kawsaytaqa rantiwaqchu.